Als je aan de slag gaat met elektriciteit in de badkamer, kom je meteen allerlei regels tegen over zones, afstanden, en veiligheid. De NEN 1010 is hierbij dé norm die precies voorschrijft waar je stopcontacten, schakelaars, verlichting en bijvoorbeeld een badkamerventilator mag installeren. Het draait volledig om de bescherming tegen water en stroom, want in de badkamer wil je geen risico op kortsluiting of een schok.
De NEN 1010 onderscheidt verschillende zones in de badkamer: zone 0, zone 1, zone 2 en de zogenaamde buitenzone. In zone 0, het deel ín het bad of de douchebak, is alleen heel speciaal waterdicht materiaal toegestaan. Zone 1 is het gebied direct boven het bad of onder de douche, terwijl zone 2 net daarbuiten valt. Elke zone kent dus zijn eigen streng regels, bijvoorbeeld over een IP-waarde, maximaal voltage en welk type elektrisch apparaat is toegestaan.
Waarom zijn die zones zo belangrijk? De kans op aanraking met water is een stuk groter in een badkamer. Door duidelijke afstanden te bepalen, zoals een minimale afstand vanaf het bad tot het eerste stopcontact of lichtpunt, voorkom je levensgevaarlijke situaties. Denk aan randaarde, dubbele isolatie, juiste groepenkastindeling, en aarding van leidingen. Wil je meer weten over armaturen, contactdozen, schakelaars of welke installatiematerialen je in welke zone mag gebruiken? Dan helpt het enorm om te weten welke zones en afstanden gelden voor elektra in badkamers volgens NEN 1010. Zo weet je zeker dat jouw klus veilig én volgens de regels gebeurt.
Wat is NEN 1010 en waarom zijn zones in de badkamer zo belangrijk?
NEN 1010 vormt dé Nederlandse norm voor veilige laagspanningsinstallaties en is onmisbaar bij het aanleggen of aanpassen van elektra in vochtige ruimtes zoals jouw badkamer. Deze norm bevat specifieke veiligheidsvoorschriften om het risico op elektrocutie, kortsluiting en brandschade te minimaliseren. Water en elektriciteit vormen een gevaarlijke combinatie, daarom heeft NEN 1010 het badkamergedeelte opgedeeld in elektrische zones. Dit geldt voor elke woning, appartement of openbare ruimte waar sanitaire voorzieningen zijn aangebracht.
Deze zone-indeling waarborgt de veiligheid en bepaalt exact waar je elektrische componenten – zoals stopcontacten, schakelaars, verlichting en verwarmingsapparaten – mag plaatsen. Het Centraal Bureau voor Elektrotechniek (NEN) heeft zich gebaseerd op Europese richtlijnen en adviseert VVE’s, woningcorporaties, aannemers en installateurs om de NEN 1010 correct toe te passen. Ook leveranciers van badkamerproducten als Grohe, Villeroy & Boch en Geberit verwijzen hiernaar, zodat hun producten geschikt zijn voor installatie.
De elektrische zones in badkamers volgens NEN 1010
Volgens NEN 1010/Zonering zijn er vier hoofd-zones die braaf gevolgd moeten worden:
- Zone 0: Dit is de ruimte ín het bad of de douchebak. Hier mogen uitsluitend elektrische apparaten (zoals dompelpompen of LED-verlichting) met een speciale waterdichte IPX7-behuizing (minimaal IP67) en een spanning van maximaal 12V (veiligheidstransformator) geplaatst worden.
- Zone 1: De verticale zone direct boven het bad of de douchebak. Tot 2,25 meter hoog, gemeten vanuit de bodem van het bad of de douchevloer. Hier mogen alleen toestellen geïnstalleerd worden die spatwaterdicht zijn (minimaal IPX4, IP44). Stopcontacten zijn hier niet toegestaan, met uitzondering van wandcontactdozen voor scheerapparaten met transformator.
- Zone 2: Het gebied direct grenzend aan zone 1, tot 0,6 meter afstand eromheen en eveneens tot 2,25 meter hoog. Enkel apparaten met minimaal IPX4-beschermingsgraad mogen worden geplaatst. Geaarde stopcontacten zijn hier nog steeds niet toegestaan, verlichting enkel onder strikte voorwaarden.
- Zone 3 (of buitenzones): Alle ruimten buiten zone 2 binnen de badkamer. Hier gelden de standaardregels qua waterdichtheid, maar geaarde stopcontacten zijn toegestaan mits correct aangesloten op aardlekschakelaars (minimaal 30 mA volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport, onderdeel van de Rijksoverheid).
Hoe meet en bepaal je deze zones in praktijk?
Om de zone-indeling correct toe te passen, neem je het hart van het bad, de douchebak of het (vaste) douchepaneel als referentiepunt. Gebruik hierbij een rolmaat of een lasermeter voor nauwkeurige afstanden.
- Zone 0: Binnen het bad, onder de waterlijn tot aan 10 cm boven het badoppervlak. Dit gaat om alle elektrische installaties ín het bad of de bak.
- Zone 1: Recht boven zone 0 tot 2,25 meter hoogte, horizontaal ‘over’ de bad- of douchebak.
- Zone 2: Gerekend vanaf de rand van het bad of de douche 0,6 meter naar buiten én tot 2,25 meter hoogte.
- Zone 3: Buiten 0,6 meter vanaf de rand van het bad of de douche tot aan de muren/plafond van de badkamer. Hier kunnen normale schakelkastjes, verdeeldozen en thermostatische kranen veilig worden geplaatst (uiteraard volgens de richtlijnen van Kiwa en KEMA-Keur).
Veiligheidsafstanden, aardlekschakelaar en toepassing armaturen
Voor alle elektrische installaties in de (natte) ruimte van de badkamer gelden deze basisregels:
- Gebruik altijd aardlekschakelaars: De groep waarop badkamer-elektra is aangesloten moet altijd beveiligd zijn met een aardlekschakelaar van maximaal 30 mA. Dit geldt ook voor vloer- en muurverwarming, ledverlichting en spiegels.
- Juiste IP-waarde armaturen: Stroompunten, armaturen en verlichting moeten voldoen aan de juiste IP-waarde. IP44 is spatwaterdicht; IP65 is geschikt voor directe waterstralen.
- Veiligheidsafstand tot douchekop of badrand: Bij twijfel altijd 60 centimeter aanhouden van het punt waar direct watercontact mogelijk is.
- Bij installaties met nieuwe groepenkast: Laat altijd een elektricien controleren of je groepenkast voldoet aan de nieuwe NEN-normering. Overweeg indien nodig controle van je elektra installatie door een specialist.
Voorbeelden en do’s & don’ts van badkamer elektra plaatsen
- Stopcontact bij de wastafel: Alleen buiten zone 2 toegestaan, altijd met randaarde en via een aardlekschakelaar. Nooit rechtstreeks boven het bad of in de doucheruimte plaatsen.
- Inbouwspots in het plafond: In zone 2 of 3: gebruik spatwaterdichte inbouwspots (IP44 of hoger), aangesloten op een aparte badkamer-groep.
- Elektrische vloerverwarming: Leg de thermostaat in zone 3 en gebruik een IP44 regelunit met thermische beveiliging.
- Spiegelverwarming of verlichting: Altijd minimaal 60 cm van douche of bad en met de juiste IP-klassering.
Proces van veilig elektra aanleggen in de badkamer volgens NEN 1010
Het komt aan op het volgen van deze overzichtelijke stappen bij elke aanpassing, uitbreiding of aanleg van elektrische voorzieningen in de badkamer:
- Inventarisatie: Bepaal je wensen en de locatie van bad, douche, wastafel en toilet. Breng in kaart waar elektra nodig is (zoals bijkomende stopcontacten of extra verlichting).
- Zonebepaling: Teken (virtueel of fysiek) de vier zones op de plattegrond van de badkamer.
- Kies materiaal met juiste IP-waarde: Let op of elk armatuur, schakelmateriaal of stopcontact de verplichte bescherming biedt volgens zijn plaats in de zone (zie datasheets van bijvoorbeeld ABB, Schneider Electric, Hager of Gira).
- Aansluiten op aparte groep & aardlek: Controleer of een eigen badkamer-groep in de groepenkast aanwezig is. Werk altijd met aardlekschakelaar. Overweeg een specialist als je twijfelt of graag een gratis offerte voor badkamer elektra wilt ontvangen.
- Professionele installatie: Laat de installatie uitvoeren door een gecertificeerd elektricien met kennis van de actuele NEN 1010. Vraag na afloop altijd om een installatierapport, waarin alles volgens de officiële norm is afgewerkt.
Belangrijke tips voor naleving van NEN 1010 zones in badkamers
Of je nu herrinricht, vernieuwt of een compleet nieuwe badkamer laat bouwen: breng altijd de zones en afstanden goed in kaart. Dit voorkomt niet alleen problemen bij keuring door installateurs of verzekeraars, maar ook vervelende – soms levensgevaarlijke – situaties bij vocht, condens of spetters. Twijfel je over je huidige situatie? Laat DAMAN installatietechniek je badkamer-installatie controleren en aanpassen, geheel volgens de laatste norm. Wil je besparen of zekerheid over je groepenkast? Lees meer over het aanpassen van een groepenkast installatie voor jouw badkamer.
Veelgestelde vragen over zones in de badkamer en kort overzicht
- Wat betekent IP-waarde? De IP-waarde (Ingress Protection) geeft aan in hoeverre een elektrisch apparaat bestand is tegen water en stof. Hoe hoger het getal, hoe veiliger in vochtige ruimtes als de badkamer. Voorbeelden: IP44 = spatwaterdicht, IP65 = waterdicht bij waterstralen, IP67 = dompeldicht.
- Mag er een stopcontact bij het bad? Nee, volgens NEN 1010 mag er geen gewoon stopcontact in de douche- of badzone (0, 1 of 2). Alleen speciale safety stopcontacten met trafo voor bijvoorbeeld scheerapparaten in zone 2, verder alles buiten zone 2 plaatsen.
Wil je meer weten, direct een veilige installatie of een scherpe prijsopgave voor jouw nieuwe badkamer elektra aanvragen? Vraag dan nu een gratis offerte badkamer-elektra aan en laat DAMAN installatietechniek jouw badkamer 100% veilig maken!
Meest gestelde vragen
1. Welke zones gelden er in de badkamer volgens NEN 1010?
Bij het installeren van elektra in een badkamer wordt gewerkt met drie elektrische zones: zone 0, zone 1 en zone 2, zoals gespecificeerd in de NEN 1010 norm. Zone 0 is ín het bad of de douchebak; hier mag alleen heel specifiek waterdicht elektrisch materiaal geplaatst worden (IPX7 of hoger). Zone 1 is het gebied direct boven de badkuip of douchebak tot 2,25 meter hoog: alleen apparatuur geschikt voor vochtige ruimtes (IPX4) is hier toegestaan.
Zone 2 reikt 60 cm buiten zone 1, dus vanaf de douchewand of badrand. Hier mogen alleen spatwaterdichte (IPX4) apparatuur en kabels gebruikt worden. Dit betekent bijvoorbeeld dat gewone wandcontactdozen nooit direct naast een douche mogen komen. Binnen deze gevarenzones is veilig werken essentieel. Wil je zeker weten dat jouw badkamer veilig en conform de NEN 1010 is geïnstalleerd? Neem dan contact op met DAMAN installatietechniek op 085 333 2924 of stuur een mail naar info@damaninstallatie.nl.
2. Wat betekent IP-waarde voor badkamer elektra volgens NEN 1010?
De IP-waarde (Ingress Protection) geeft aan hoe bestand elektrische apparaten, zoals stopcontacten en lampen, zijn tegen vocht en indringen van water. Voor zone 0 verplicht NEN 1010 een minimale IPX7-classificatie: het apparaat moet waterdicht zijn als het ondergedompeld wordt. Voor zone 1 geldt IPX4: spatwaterdicht tegen water vanuit elke richting. In zone 2 geldt in de praktijk ook minimaal IPX4 vanwege condens en spatwater.
Dit lijkt misschien een technisch verhaal, maar voor je veiligheid is het onmisbaar: verkeerde armatuur of schakelaar plaatsen kan verraderlijk gevaarlijk zijn. Fabrikanten als Busch-Jaeger en Niko leveren speciale ‘badkamer proof’ producten. Eén verkeerde schakelaar kan kortsluiting veroorzaken; niet bepaald iets waar je op zit te wachten tijdens de ochtenddouche. Liever een specialist inschakelen voor het zekere gevoel? DAMAN installatietechniek staat 24/7 paraat. Meer over veilig installeren in regio Westland vind je hier: elektricien Westland.
3. Welke minimale afstanden moet je aanhouden voor stopcontacten in de badkamer?
Voor stopcontacten zijn er strikte afstanden volgens NEN 1010. In zone 0 en 1 mag je absoluut geen stopcontact plaatsen. Stopcontacten moeten dus altijd buiten zone 2 vallen, wat betekent: minimaal 60 cm vanaf de bad- of douchewand en minimaal 2,25 meter hoog als een veilig extraatje. Zo voorkom je risico’s op elektrocutie door ongelukkige aanraking met natte handen of spetters tijdens het haasten.
Buiten zone 2 mogen dus pas gewone wandcontactdozen (conform IPX1 of 2) worden gemonteerd. Controleer altijd goed waar je een stekkerdoos of schakelaar plaatst, ook als je zelf kluservaring hebt – denk aan situaties met kinderen of ouderen. Wil je een vakkundige inspectie van je badkamerelektra? DAMAN installatietechniek helpt je graag. We werken bijvoorbeeld ook veel in Gouda; meer weten? Bekijk: Installatiebedrijf Gouda.
